Kadınlarda en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Bu nedenle özellikle Meme Kanseri konusunda kadınların bilinçli ve bilgili olması gerekmektedir. Meme kanserinde erken tanı sonucunda tamamen iyileşmek mümkün olabilmekte oysa ilerleyen evrelerde tanı konulan hastalarda, hastalık yaşamı tehdit edebilen boyutlara ulaşmaktadır. Bu nedenle her kadının meme kanseri konusunda daha bilinçli olması hayati önem taşımaktadır.
Prof. Dr. Ömer Bender İletişim Hattı
Meme kanseri hususunda pek çok yanlış bilgi bulunmaktadır. Bu yanlış bilgiler ve yapılan hatalar yaşamsal önem taşıyan erken tanının gecikmesine yol açmaktadır. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi için meme kanseri nedir sorusuna yanıt vermek ve meme kanseri hakkında daha doğru bilgileri edinmek gerekir.
Meme kanseri sekiz kadından birinde görülen, yakalanma riski en yüksek kanser türüdür. Meme dokusunda bulunan hücrelerde ortaya çıkan bir kanser türüdür. En sık görülen tipi süt kanallarında gelişen “duktal tip” olarak adlandırılan tipidir. Süt bezlerinde oluşan türüne “lobüler tip” adı verilmektedir. Ayrıca medüller, tübüler ve müsinoz olarak adlandırılan meme kanseri tipleri de bulunmaktadır.
Meme kanserinin en belirgin belirtisi kitledir. Bu kitleler memenin elle kontrol edilmesi esnasında veya kontrol radyolojik incelemeler sırasında fark edilebilmektedir. Bunun dışında meme dokusunda değişiklikler, ciltte çekintiler, cildin kızarması, damarların ortaya çıkması, kanlı veya şeffaf meme ucu akıntısı ve koltuk altı bölesinde ele gelen kitleler meme kanseri belirtisi olarak kendini göstermektedir. Ancak bu belirtiler genellikle ileri evre meme kanserlerinde ortaya çıkmaktadır.
Meme kanseri belirtileri ortaya çıkmadan önce yapılacak görüntüleme yöntemleriyle erken tanı konulması meme kanserinde riski düşürmektedir. Bu nedenle meme kanserinde erken tanı hayati önem taşımaktadır diyebiliriz. Bu nedenle düzenli olarak ultrasonografi ve mamografi tetkikleri ile kontrollerin yapılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra kadınların elle meme muayenesini yapmaları ve ihmal etmemeleri önemlidir.
Memeden kan gelmesi, meme dokusundaki değişiklikler, meme derisinde çökme olması ya da dikkati çeken diğer anormallikler halinde muhakkak bir meme cerrahına başvurulması gerekmektedir. Doktor muayenesi hastalığın erken evrede teşhis edilmesi için önemlidir. Hastanın kendi kendine yaptığı elle meme muayenesi de önemlidir ancak hastanın kendi fark edebileceği kadar ilerlemeden önce, kontrol görüntüleme yöntemleriyle kanser çok küçükken saptamak daha çok tercih ettiğimiz bir durumdur.
Yukarıda da bahsedildiği gibi meme kanseri erken evrelerde herhangi bir belirti vermeyen ağrısız kitle şeklinde kendini göstermektedir. Ancak bazı tablolarda daha az görülmekle birlikte ağrı eşlik edebilmektedir. Daha nadir tablolarda ise; meme dokusunda çekilme, dokunun kalınlaşması, tahriş, şişkinlik, meme ucunun hassasiyeti ya da içe dönmesi tarzında meme ucu şikayetleri görülebilmektedir. Ayrıca memeden gelen kanlı akıntılar ve ağrı semptomları genellikle daha ileri meme kanseri evrelerinde karşılaşılan bir durumdur. Koltuk altında şikayete neden olan kitle varlığı, meme dokusu üzerindeki yaralar ve kanserin diğer kemiklere ya da organlara yayılmasına bağlı olarak gelişen şikayetler ise geç dönem belirtiler olarak ifade edilebilir. Bu tablo genellikle kanserin son evrelerini yani geç dönem belirtilerini açıklamaktadır.
Meme kanseri, memedeki hücrelerin anormal bir şekilde büyümesi ve tümörlü bir dokuya dönüşmesiyle gerçekleşir. Meme kanseri nedenleri arasında;
Özellikle ailesinde meme kanseri öyküsü bulunan kadınlar, bu hastalık için risk taşırlar. Meme kanseri nedenleri tek bir unsura dayalı değil, birçok nedenin birleşmesinden kaynaklanır.
Meme kanseri; memede kitle, şişlik, kalınlık, meme ucundaki anomaliler ile anlaşılabilir. Meme kanserini genellikle ileri evrelerde teşhis edilir. Bunun önüne geçmek ve erken teşhis ile tedaviye bir an önce başlamak için genç yaşlardan beri kendi kendine meme muayenesi yapmak önemlidir. İleri yaşlardan itibaren de yılda bir kere mamografi çektirmek gerekir.
Kişinin meme kanseri olduğunu anlamak için birkaç aşamadan geçilir. İlk önce kişi kendi memesinde bir farklılık, ağrı, hassasiyet, geçmeyen şişlik hisseder ve bir uzmana danışır. Doktor memeyi fiziksel olarak muayene eder. Daha sonrasında mamografi çekilir. Tamamen teşhis konulması için meme ultrasonu, MR, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri uygulanabilir. Görüntüleme testleri ile meme kanseri belirtilerine ulaşılıyorsa, biyopsi ile şüpheli olan dokudan veya kitleden bir örnek alınır. Bu şekilde meme kanseri anlaşılır.
Meme kanseri başlangıcı, meme dokusundan kaynaklanır. Meme bezleri yani lobüller veya meme kanalları gibi farklı hücrelerde oluşabilir. Bu hücrelerin anormal bir şekilde büyümesi ve kontrolsüz olmasından kaynaklanabilir. Meme kanseri başladığı noktadan farklı çevredeki dokulara da yayılabilir. Bu da meme kanserinin türünü belirleyen bir noktadır. Yayılma özelliği gösteren ve göstermeyen türler bulunur.
Kanser, meme kanalında veya meme bezlerinde oluşabilir. Memedeki bezler yani lobüller, süt salgılamakla görevlidir. Kanallar da sütleri taşımakla görevlidir. Memedeki kötü huylu tümörler yani kanserler, bu dokuların dışında yağ veya bağ dokusunda nadir de olsa görülebilir.
Meme kanseri risk faktörleri, birçok kişi için meme kanserine yakalanmasına neden olabilecek nedenleri içerir. Bu nedenler kesin olmamakla birlikte, bir risk unsuru taşıyabilir.
Meme kanseri türleri, yayılım göstermeyen (noninvaziv) ve yayılma potansiyali bulunan (invaziv) olarak iki ana başlıkta incelenebilir. Noinvaziv türler, in situ olarak da adlandırılır. Kendi içerisinde duktal karsinoma in situ ve lobüler karsinoma in situ olarak iki şekilde görülür. Noinvaziv türlerde kanser oluştuğu alanda kalmış ve çevreye yayılım göstermemişlerdir.
İnvaziv türler de kendi içerisinde “invaziv duktal karsinoma” ve “invaziv lobüler karsinoma” olarak belirlenir. İnvaziv yani yayılım gösterebilen türlerde kanser oluştuğu yerden çevresindeki dokulara yayılım göstermiştir. Süt kanallarında oluşan kanser dokusuna “duktal karsinom”, süt bezlerinde oluşan kanser dokusuna da “lobüler karsinom” adı verilir. Meme kanseri türleri hakkında daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Meme kanseri tanısı, meme kanserinin diğer kanser türlerine kıyasla ileri dönemlere ulaşana kadar herhangi bir belirti vermemesi nedeniyle çoğunlukla ileri evrede konulur. Bu nedenle erken teşhis meme kanserinde altını çizilmesi gereken bir husustur. Meme kanserinin erken teşhisinde önemli olan faktör ise; kişinin kansere karşı bilinçli olmasıdır. Meme kanserine karşı korunmak için kontrol programlarına uyum sağlamak hastalığın erken evrede teşhisinin koyulmasına ve hayati risklerin önlenmesine olanak sunmaktadır.
Erken evrede meme kanserinin teşhisinin koyulması, meme kanseri tedavisinin başarı oranını aynı seviyede arttırmaktadır. Erken tanı için ise 3 farklı kontrol programı uygulanmaktadır. Birinci basamakta; evde kendi kendine yapılan meme muayenesi vardır. Bu muayene 20 yaş üstü her kadının her ay düzenli olarak evde memelerini ve meme dokusundaki farklılıkları incelemesine yöneliktir. Meme muayenesi esnasında doku içerisinde şüpheli bir kitlenin ele gelmesi halinde vakit kaybetmeden muhakkak bir meme uzmanına başvurulması gerekmektedir. Diğer tanı ve teşhis basamaklarında ise ultrasonografi ve mamografi tetkikleri bulunmaktadır. 40 yaş öncesindeki her kadının düzenli aralıklarla meme ultrasonografi tetkikini yaptırması erken teşhis açısından önemlidir. 40 yaş üzeri kadınların ise; yıllık mamografi tetkikini tekrarlaması şüpheli kitle ve lezyonların incelenmesi ve teşhisinin konulması açısından hayati önem taşımaktadır.
Mamografi, meme kanserini erken teşhis etmek için kullanılan bir görüntüleme testidir. 40-50 yaşlarındaki kadınlar için risk faktörlerine de bağlı olarak yılda bir yaptırılması önerilir. Düzenli olarak yaptırılacak mamografi ile meme kanseri riski azaltılır. Ailede meme kanseri öyküsü bulunuyorsa veya risk altındaysanız, yılda bir olan bu işlemi daha sık aralıklarla, doktorunuzla konuşarak artırabilirsiniz. Kendi kendine evde muayene de düzenli olarak yapılmalı, mamografi de aksatılmamalıdır.
Meme kanseri tedavisi; hastalığın türüne, evresine, büyüklüğüne, genel sağlık durumuna bağlı olarak kişiselleştirilir. Meme kanseri tedavisi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve cerrahi, kemoterapi, radyasyon terapisi, hormon terapisi gibi farklı yöntemleri içerebilir.
Erken evre meme kanseri ameliyatı sonrasında kemoterapiye gerek kalmayabilir. Agresif bir tümör tipi olan veya meme dışına yayılım yapmış tümörü olan hastalarda öncelikle kemoterapi sonrasına ameliyat olabilir.
En sık uygulanan ameliyat şekillerinden bir tanesi meme koruyucu cerrahi denilen, memedeki kanserli dokunun bir miktar sağlam çevre meme dokusuyla birlikte çıkartılıp ayrıca koltuk altı lenf bezlerinin durumunun ameliyat sırasında saptandığı ameliyat yöntemidir. Bunun dışında bazen meme dokusunun tamamının çıkartılması gerekebilir. Bu durumda meme tamamen alınabilir veya eğer meme cildi sağlamsa memenin cildi korunup içinden meme dokusu çıkartıldıktan sonra yerine silikon protez yerleştirilerek yapılan, hastanın memesiz kalmamasını sağlayan Subkutan mastektomi ameliyatı uygulanabilir. Son zamanlarda onkoplastik meme cerrahisi yöntemleri uygulanarak meme kanseri tedavi edilirken her iki memenin de kozmetiğinin daha güzel olmasını sağlayan ameliyat yöntemleri yaygın olarak kullanılmaktadır.
Türkçe
English
German
Arabic
French
Russian
